Menu Zamknij

Dyftongi | सम्ध्यक्षर | samdhyakṣara | e ai o au

1/2. gardłowo- podniebienne( kanthatālavya) कन्थातालव्य
1/5. gardłowo-wargowe ( kaṇṭhoṣṭhya) कण्ठोष्ठ्य

Po samogłoskach w alfabecie następują cztery dyftongi, czyli dwugłoski e, ai, o, au | ए ऐ ओ औ. Są to głoski mieszane, co oznacza, że mają dwa miejsca artykulacji. Co do tego, czy wszystkie cztery można zaliczyć do dyftongów, zdania są podzielone. Raczej można powiedzieć, że tylko ai i au potrzebują użycia dwóch miejsc artykulacji. Pojawia się również teza, że e i o były oryginalnie wymawiane jako ai i au.
W podręczniku sanskrytu Andrzeja Gawrońskiego o dyftongach pisze się tak: “W indyjskich tekstach fonetycznych i gramatycznych e, ai, o, au są określane mianem ‘samogłosek złożonych’ (samdhyakṣara सम्ध्यक्षर ), jednakże z fonetycznego punktu widzenia e i o należą do samogłosek pojedyńczych.”
Małgorzata Wielińska w “Zarysie fonetyki sanskrytu”: “Często do dyftongów zalicza się także e oraz o. Historycznie jest to uzasadnione (por. sandhi tych dwóch samogłosek), jednak ich monoftongiczną wymowę zaświadczają nawet najstarsze traktaty fonetyczne.”
A Eugeniusz Słuszkiewicz w "Pradziejach i legendach Indii o głosce e pisze tak: "e (to jest w staroindoaryjskim zawsze długie jako powstałe z dawniejszej dwugłoski)."
Natomiast Wikner autor “Practical Sanskrit Introductory” ich nie rozróżnia.” The compound vowels make use of two mouth positions: e and ai use both guttural and palatal (kaṇṭhatālavya कण्ठतालव्य) and o and au use guttural and labial (kaṇṭhoṣṭhya कण्ठोष्ठ्य).“

W systemie Pāṇini’ego dyftongi e, ai, o, au określane są skrótem (pratyāhāra) ec  एच्

“Praktyka zapisywania w nagari o i au za pośrednictwem znaku a jest stosunkowo niedawna, sięga bowiem poczatku XVIII wieku. Wynikła ona ze stopniowego zlewania się liter oznaczających samogłoski a i au, występującego począwszy od X wieku. Praktyka ta nie rozciąga się na samogłoski i i e, które nie miały tendencji do zlewania się i dlatego zachowały dawne, osobne znaki samogłoskowe (Hoernle)”.


David Diringer ‘Alfabet’