Menu Zamknij

Tworzenie tematów II

Lista pierwiastków czasownikowych klasy II, III, V, VII, VIII, IX

Poniżej zamieszczona jest lista pierwiastków czasownikowych  klasy II, III, V, VII, VIII i IX wraz z tematem i formą czasownika w 3. os. l. poj. (prathama puruṣa प्रथम पुरुष, ekavacana एकवचन) czasu teraźniejszego (laṭ लट्). 

Niektóre pierwiastki należą do więcej niż jednej klasy.

II. अद्-आदि-गण
ad-ādi-gaṇa

III. जुहोत्य्-आदि-गण
juhoty-ādi-gaṇa

V. स्व्-आदि-गण
sv-ādi-gaṇa

VII. रुध्-आदि-गण
rudh-ādi-gaṇa

VIII. तन्-आदि-गण
tan-ādi-gaṇa

IX. क्र्य्-आदि-गण
kry-ādi-gaṇa

Klasa II

Tematem klasy II jest pierwiastek, czyli np. pierwiastek √ अस् as (być) daje po prostu temat 'as'

  • √ अद् ad (jeść), 3.os. P. अत्ति atti
  • √ अस् as (być), 3.os. अस्ति asti
  • √ इ i (iść), 3.os. एति eti
  • √ पा pā (opiekować się, chronić), 3.os. पाति pāti
  • √ या yā (jechać), 3.os. याति yāti
  • √ वच् vac (mówić), 3.os. वक्ति vakti
  • √ विद् vid (wiedzieć), 3.os. वेत्ति vetti
  • √ स्वप् svap (spać), 3.os. स्वपिति svapiti
  • √ ध्मा dhmā (dmuchać, nadymać), 3.os. धमति dhamati
  • √ अन् an (oddychać), 3.os. P. अनति anati / अनिति aniti
  • √ आस् ās (siedzieć, przebywać, znajdować się), 3.os. Ā. आस्ते āste
  • √ कम्प् kamp (drżeć, trząść się), 3.os. Ā. कम्पते kampate
  • √ जागृ jāgṛ (czuwać, nie spać), 3.os. जाग्रति jāgrati
  • √ रु ru (ryczeć, grzmieć, huczeć), 3.os. P. रौति rauti
  • √ रुद् rud (płakać), temat: rod / rud, 3.os. रोदिति roditi / रुदति rudati
  • √ शास् śās (kazać, rozkazywać; nauczać, pouczać), 3.os. शास्ति śāsti
  • √ श्वस् śvas (oddychać), 3.os. श्वसिति śvasiti
  • √ स्तु stu (sławić, chwalić), 3.os. स्तौति stauti

Klasa III

Tematem klasy III jest pierwiastek reduplikowany. Samogłoski अ इ ई उ ऊ, względnie ich wyższe stopnie, reduplikują się przez swój stopień najniższy, ऋ ॠ przez इ. Końcówki 3. plur. P. brzmią अति ati (ind.), अतु atu (imp.),  उर् ur (imperf.); wygłos samogłoski pierwiastkowej ma stopień guṇa.

  • √ हु hu (poświęcać, ofiarować), temat: juho, 3.os. जुहोति juhoti
  • √ दा dā (dać), temat: dadā, 3.os. ददाति dadāti
  • √ भी bhī (bać się), temat: bibhe, 3.os. बिभेति bibheti
  • √ धा dhā (kłaść, stawiać), temat: dadhā, 3.os. dadhāti
  • √ पॄ pṝ (napełniać), temat: pipar, 3.os. piparti
  • √ भृ bhṛ (nieść, unosić, podtrzymywać), temat: bibhar, 3.os. bibharti, (I bharati)
  • √ ह्री hrī (wstydzić się), temat: jihre, 3.os. जिह्रेति jihreti

Klasa V

Tematy klasy V tworzy się przez dodanie do pierwiastka नो ‘no’ (stopień mocny), względnie नु ‘nu’ (stopień słaby). Przed końcówkami zaczynającymi się od म lub व może उ z नु wypaść, jeżeli pierwiastek kończy się na samogłoskę; pierwiastki te mają jako 3. sing. imp. P. nagi temat. Przed końcówkami zaczynającymi się od samogłoski zachowuje się उ.

  • √ सु su (tłoczyć, wyciskać), temat: suno, 3.os. सुनोति sunoti
  • √ आप् āp (osiągać), temat: āpno, 3.os. आप्नोति āpnoti
  • √ श्रु śru (słuchać), temat: śṛṇo, 3.os. शृणोति śṛṇoti
  • √ अश् aś (osiągać, dochodzić do Acc.), temat: aśno, 3.os. अश्नोति aśnoti
  • √ चि ci (spostrzegać, szukać), temat: cino, 3.os. चिनोति cinoti
  • √ वृ vṛ (zasłaniać, okrywać, zamykać, otaczać), temat: vṛno, 3.os.वृणोति vṛnoti

Klasa VII

Temat klasy VII tworzy się przez wsunięcie po samogłosce pierwiastkowej infiksu न ‘na’ (stopień mocny), względnie न् ‘n’ (stopień słaby).

  • √ रुध् rudh (powstrzymywać, tamować), temat: ruṇadh, 3.os. रुणद्धि ruṇaddhi
  • √ छिद् chid (ciąć), temat: chinad, 3.os. छिनत्ति chinatti
  • √ युज् yuj (łączyć), temat: yunaj, 3.os. युनक्ति yunakti
  • √ अञ्ज् añj (maścić, namaszczać), temat: anañj, 3.os. अनक्ति anakti
  • √ भञ्ज् bhañj (łamać, rozbijać, pękać), temat: bhanañj, 3.os. भनक्ति bhanakti
  • √ भिद् bhid (łupać, łamać, rozbijać), temat: bhinad, 3.os. भिनत्ति bhinatti
  • √ भुज् bhuj (spożywać, jeść, używać), temat: bhunaj, 3.os. भुनक्ति bhunakti

  • √ हिंस् hiṃs (zaszkodzić, krzywdzić, ranić, zabijać), temat: hinas, 3.os. हिनस्ति hinasti (w I hiṃsati to samo znaczenie)

 

Klasa VIII

Temat klasy VIII tworzy się przez dodanie do pierwiastka ओ ‘o’ (stopień mocny) względnie उ ‘u’ (stopień słaby). Przed końcówkami zaczynającymi się od म lub व może उ wypaść.

  • √ तन् tan (rozciągać), temat: tano, 3.os. तनोति tanoti
  • √ कृ kṛ (robić, czynić, kreować), temat: karo, 3.os. करोति karoti
  • √ मन् man (myśleć, mniemać), temat: manu, 3.os.  मनुते manute Ā.
    (IV मन्यते manyate Ā.)

Klasa IX

Temat klasy IX tworzy się przez dodanie do pierwiastka ना ‘nā’ (stopień mocny) względnie नी ‘nī’ (stopień słaby), przy czym ई wypada przed końcówkami zaczynającymi się od samogłoski.

  • √ ज्ञा jñā (znać, wiedzieć), temat: jānā, 3.os. जानाति jānāti 
  • √ ग्रह् grah (brać, wziąć, chwytać), temat: gṛhṇā, 3.os. गृह्णाति gṛhṇāti
  • √ प्री prī (radować), temat: prīṇā, 3.os. प्रीणाति prīṇāti
  • √ बन्ध् bandh (wiązać, powiązać, łączyć, mocować), temat: badhnā, 3.os. बध्नाति badhnāti

tworzenie
tematów I

Wejdź

Pierwsza
koniugacja

Wejdź