Menu Zamknij

Spójniki

Spójniki dzielimy
na:

  1. Spójniki kopulatywne (łączne)

  2. Spójniki dysjunktywne (rozłączne)

  3. Spójniki adwersatywne (przeciwstawne)

  4. Spójniki warunkowe

  5. Spójniki przyzwalające

  6. Spójniki czasowe

  7. Spójniki konkluzywne (wynikowe)

“Jedną z właściwości składni sanskryckiej jest to, że spójniki odgrywają w niej bardzo niewielką rolę.”

[Andrzej Gawroński "Podręcznik sanskrytu"]

“Najczęstszym spójnikiem łączącym wyrazy i zdania główne jest spójnik ‘ca’ च, ’i’ ’a’. Jest on enkliktyką dołączaną do drugiego członu. W podobnym znaczeniu używane jest ‘uta’ उत (w dialekcie wedyjskim uta) - [pisany znak diakrytyczny nad a] -’i’, ‘także’, ‘zarówno’. Znaczenie rozdzielne ma ‘vā’ वा, ‘albo’, ’lub’, przeciwstawne ‘tu’ तु ‘zaś’, ‘punar’ पुनर् ‘zaś’, ’znów’- wnioskujące są spójniki ‘tasmat’ तस्मत् ’przeto’, 'atas' अतस् ‘stąd’, ‘dlatego’. Spójnikami zaczynającymi zdania poboczne są różne formy zaimka względnego ‘yad’ यद् albo przysłówki względne. W zdaniach są też używane partykuły potwierdzające i przeczące. Wartość potwierdzającą mają ‘eva’ एव ‘oto’, ‘właśnie’, 'khalu' खलु ‘zaprawdę’, 'kila' किल ‘na pewno; przeczącą ‘ma’ म ’nie’, 'mā' मा ‘aby nie’, ‘oby nie’ (prohibitywne).”                          

[T. Pobożniak “Języki indoeuropejskie”] 

1.
Spójniki
kopulatywne
(łączne)

  • api  अपि ‘też, nawet’ 
  • atha अथ ‘więc, oto, i’
  • ca ‘i, oraz’
  • api - api अपि- अपि
    ‘nie tylko - lecz także’
  • ca - ca च-च  ‘i - i’
  • पूर्वेषाम् अपि गुरुः
    pūrveṣām api guruḥ 
    ‘mistrzem nawet pradawnych’

  • अथ योगानुशासनम्
    atha yogānuśāsanam
    ‘oto nauczanie jogi’

2.
Spójniki
dysjunktywne
(rozłączne)

  • वा ‘albo’
  • athavā अथवा 
    ‘albo też’
  • vā - vā
    वा-वा
    ‘albo-albo’
  • yadi vā - vā
    यदि वा- वा
    ‘czy- czy też’
  • na vā - na vā
    न वा - न वा
    ‘ani-ani’
  • kecit - kecit
    केचित् - केचित्
    ‘jedni i drudzy’
  • eke - apare/anye
    एके - अपरे /अन्ये 
    ‘jedni i drudzy’
  • ईश्वरप्रणिधानाद् वा
    īśvarapraṇidhānād vā
    ‘lub przez skupianie się na Iśwarze’

3.
Spójniki
adwersatywne
(przeciwstawne)

  • tu तु ‘ale’,
  • kiṃtu  किंतु ,
    paraṃtu  रंतु 
    ‘lecz, jednakże’
  • param परम्
    ‘następnie, bardzo, raczej’
  • punaḥ पुनः
    ‘znów, znowu, zaś’
  • połączenia z tu तु ‘jednak(że), także ca athavā च अथवा

4.
Spójniki
warunkowe

  • yad यद् ,
    yadi यदि ‘jeżeli’

5.
Spójniki
przyzwalające

  • yadyapi यद्यपि
    ‘chociaż’
    (w następniku tathāpi तथापि)

6.
Spójniki
czasowe

  • yadā यदा ‘gdy’... tadā तदा 'to (wtedy)'
  • yāvat यावत् ‘póki’ ... tāvat तावत् 'póty'

7.
Spójniki
konkluzywne
(wynikowe)

  • atas अतस् 
    ‘stąd, więc’ 
  • tad तद् 
    ‘to, przeto, więc, tedy’
  • aparam अपरम् ‘(po)nadto, przy tym’
  • anyacca अन्यच्च
    ‘i inny, nadto, co więcej’
  •  yathā यथाtathā तथा
    'jak ... tak ...'
  • tathā ca तथा च
    ‘a dalej, jako też, podobnie’
  • caiva चैव ‘(a) także’
  • tasmāt तस्मात् ‘dlatego’
  • tarhi तर्हि ‘wtedy, przeto’
  • यथा तत्र तथान्यत्र
    yathā tatra tathānyatra
    'jak tam, tak i gdzie indziej'

8.
Partykuła
przyczynowa

  • hi  हि ‘bo, bowiem’, ‘wszak, wszakże, przecie’
  • कालो हि मे यातुम्
    kālo hi me yātum
    ‘wszak czas mi iść’