Na ogół oddychamy bardziej lewym lub bardziej prawym nozdrzem. Dzieje się to naprzemiennie w cyklach. Jedna lub druga dziurka od nosa jest bardziej aktywna, ciąg powietrza płynie w niej swobodniej. Umiejętność obserwacji, prowadzenia i kontrolowania oddechu przynosi wiele korzyści.
“Swara (svara स्वर) to oddech biegnący jedną z trzech głównych dróg (nadī नदी) w ludzkim ciele, tj. lewą (iḍā इडा), prawą (piṅgalā पिङ्गला ) lub środkową (suṣumna सुषुम्न). Słowo udaja (udaya उदय) znaczy “powstanie, pojawienie się, wzejście”. Swarodaja (svarodaya स्वरोदय)- pojawianie się swar - to nazwa nauki znanej w Indiach od starożytności. Jej objawicielem, jak się wierzy, był sam bóg Siwa, który na prośbę swej małżonki Parwati ogłosił tę naukę dla dobra ludzkości. Nazywa się ją swarawidżnianą (nauką o swarach) lub swarajogą. “
Z wprowadzenia do “Siwaswarodaja. Starożytna nauka o oddechu” .
Z sanskrytu i hindi przełożyła Anna Rucińska.
[od red. dodane zostały nazwy w IAST i devanagari]
-
अन ana (m.) oddech, oddychanie
-
आन āna (m.) (od √अन् an) twarz, usta, nos, wydychanie powietrza przez nos; wdech, oddychanie, dmuchanie
-
आनन ānana (n.) twarz, usta; także ‘wejście, drzwi’
ut + āna = udāna
apa + āna = apāna
vi + āna = vyāna
pra + āna = prāṇa
sama + āna = samāna
-
उदान udāna (m.) oddychanie w górę ('ut'); udāna jest jednym z pięciu głównych życiowych wiatrów (vayu) ludzkiego ciała (tym, które znajduje się w gardle i unosi się do góry) --> wiatr wznoszący
udāna उदान = ut उत् + āna आन
(sandhi wygłosowego ‘t’ przed nagłosowym ‘ā’ daje głoskę ‘d’) -
अपान apāna (m.) jeden z pięciu głównych życiowych wiatrów, subtelna energia, która idzie w dół ciała ('apa') i na zewnątrz odbytu.
(przeciwieństwo prāṇy ( प्राण prāṇa )apāna अपान = apa अप + āna आन
-
व्यान vyāna (m.) jeden z pięciu głównych życiowych wiatrów (ten, który krąży lub jest rozprowadzany po ciele; uosabiany jako syn Udāny i ojciec Apāny)
vyāna व्यान = vi वि + āna आन
-
समान samāna (m.) jeden z pięciu głównych życiowych wiatrów, subtelna energia, która krąży wokół pępka, rozchodzi się równomiernie, promieniście, we wszystkich kierunkach i jest niezbędna do trawienia;
samāna समान = sama सम + āna अन
-
प्राण prāṇa (m.) oddech życiowy, duch, oddech witalny (jako oznaka siły), wigor, energia, moc. Subtelna energia życiowa. Mówi się, że "prāṇa jeździ na oddechu".
Prāṇāyāma प्राणायाम to "okiełznanie prany".prāṇa प्राण = pra प्र + āna आन
→ Tutaj ciekawostka dlaczego tylko w słowie prāṇa mamy ’ṇ’, chociaż zostało ono utworzone w ten sam sposób co vyāna = vi + āna, udāna = ut + āna, apāna = apa + āna czyli według schematu prefix + āna. Odpowiedzią na to jest zasada, według której po ‘r’ głoska ‘n’ ‘न्’ zmienia się w ’ṇ’ ’ण्’ --> (‘ra’ ‘र’ to jedyna głoska mająca swoją odrębną nazwę w alfabecie i jest nią ‘repha’)
Repha
अणु (m.) dusza, życie
małe ziarnko pyłu/kurzu, drobinka, atom;
np. 'atom czasu', 54 675 000 część muhūrty
(muhūrta = 48 minut) MW
- पूरक pūraka (m.) → wdychanie dosł. napełnianie, wypełnianie (powietrzem);
Pūrakę wykonać można poprzez zamknięcie prawego nozdrza palcem wskazującym, a następnie wciągnięcie powietrza przez lewe nozdrze, a następnie zamknięcie lewego nozdrza i wciągnięcie powietrza prawym
- रेचक recaka (m.) wydychanie, wydech → dosł. opróżnianie (płuc z powietrza), szczególnie wydychanie powietrza przez jedno z nozdrzy
- कुम्भक kumbhaka (m.) dosł. dzban; kumbhaka w praktyce prāṇāyāmy polega na zatrzymaniu oddechu, po wdechu lub wydechu - zrobieniu przerwy w procesie ciągłego oddychania
- श्वास śvāsa (m.) oddychanie lub aspiracja (w wymowie spółgłosek), oddychanie, oddech;
syczenie, prychanie, sapanie - प्रश्वास praśvāsa (प्र-श्वास) (m.) wdech, wdychanie
