Menu Zamknij

visarga  विसर्ग  | anusvāra  अनुस्वार

Głoskami dodanymi do alfabetu są : dźwięk kończący, tzw. visarga, visarjanīya ḥ - przydech bezdźwięczny i nosowy dźwięk zamykający samogłoskę , czyli anusvāra.

Obie te głoski występują w sanskrycie bardzo często.

Visargę zapisujemy w devanāgarī jako dwukropek " : ", a w transliteracji jako z kropką u dołu i wymawiamy z przydechem, powtarzając samogłoskę poprzedzającą visargę jak echo np. "deva" wymawiamy: "devaha", pamiętając, że ostatnie “a” jest skrócone, zanikające. I tak wyraz "guru" wymawiamy: "guruhu", "śanti" - "śantihi" itd. Ta zasada obowiązuje jeśli wyraz stoi samoistnie lub na końcu zdania. Jeśli visarga znajduje się w środku zdania jej wymowa zmienia się w trzech przypadkach.

1. Jeśli następuje po niej श śa / ष ṣa / स sa,
np. उद्यमः udyama + साहसम् sāhasam = udyamassāhasam, 'ḥ' przybiera formę następującego po nim 's',  
बुद्धिः buddhi + शक्तिः śaktiḥ = buddhiśśakti ('ḥ' zmienia się w 'ś')

Czyli słynne zdanie 'śantiḥ śantiḥ śantiḥ'
poprawnie wymawiamy: 'śantiś śantiś śantihi'


2.
Jeśli visarga występuje przed प pa / फ pha wymawiamy ją jako ‘f’
np. शक्तिः  śakti + पराक्रमः parākramaḥ = śaktifparākramha tj. zmienia się w upadhmānīyę.

3. Jeśli visarga występuje przed
क k/ ख kha zmienia się w 'kh' (jihvāmūlīya);
np. ककः kaka + कृष्णः kṛṣṇaḥ =kakakhkṛṣṇaḥ


Anusvārę w devanāgarī piszemy jako kropkę nad górną linią , a w transliteracji jako z kropką u dołu lub u góry.


Pratisiakhje uważają anuswarę albo za głoskę czysto nosową (nāsikya) albo wymawianą przez nos i usta (anunāsika). (...) Anuswara pojawia się prawie wyłącznie na styku morfemów jako wariant |m| lub |n|.

[M. Wielińska, “System fonologiczny sanskrytu”]


tam tah

“Kiedy spółgłoska nosowa poprzedza inną spógłoskę, ciche m lub n można zaznaczyć jako compendium scripturae, używając znaku zwanego anusvāra, a mianowicie kropki umieszczonej ponad literą, po której następuje w sylabie. Wariantu anusvāry, zwanego anunāsika, a przedstawianego jako kropka w półkolu, używa się do nadania barwy nosowej jakiejkolwiek sylabie, nad którą może być umieszczony.”


David Diringer ‘Alfabet’