-tra त्र
Sufix ‘tra’ त्र oznacza miejsce, lokację i jest częścią wielu przysłówków, będących w częstym użyciu, takich jak:
अत्र atra ‘tutaj’, यत्र yatra ‘dokąd? gdzie?’, तत्र tatra ‘tam’, कुत्र kutra ‘gdzie?’, सर्वत्र sarvatra ‘wszędzie’, अन्यत्र anyatra 'gdzie indziej', अपरत्र aparatra ‘w innym miejscu’, एकत्र ekatra 'w jednym miejscu', इतरत्र itaratra 'na drugim miejscu'
atra अत्र ‘tutaj’
(w tej sprawie, w tym względzie, w tym miejscu, tutaj, w tym czasie, tam, wtedy)
सः अत्र आगच्छति।
saḥ atra āgacchati
On przychodzi tutaj.
अत्र न प्रविशामः।
atra na praviśāmaḥ
Tu nie wchodzimy.
yatra यत्र ‘dokąd?’
(w lub do jakiegoś miejsca, gdzieś, gdzie, gdziekolwiek, dokąd)
-
यत्र तत्र / यत्र तत्रापि
yatra tatra / yatra tatrāpi
‘gdziekolwiek, cokolwiek, w dowolnym miejscu’
- यत्र क्वापि
yatra kvāpi
‘w dowolne miejsce, tu i tam’
- यत्र तत्र दिने
yatra tatra dine
'dowolnego dnia'
यत्र सः गच्छति।
yatra saḥ gacchati
Dokąd on idzie?
tatra तत्र ‘tam’
(w tamtym miejscu, tam, w tamtym przypadku, przy tej okazji, w tych okolicznościach, zatem)
- यत्र तत्र /यस्मिंस् तस्मिन्
yatra tatra / yasmiṃs tasmin
‘w czymkolwiek’ - यत्र तत्र yatra tatra
‘w dowolnym miejscu’, ‘w każdym razie’, ‘bezkrytycznie’ - यत्र तत्रापि yatra tatrāpi
‘gdziekolwiek, cokolwiek’ - तत्रैव tatraiva ‘tam zaiste’, ‘tam właśnie’
मनस् तत्रैव लीयते manas tatraiva līyate
‘tamże rozpuszcza się umysł’
अहं तत्र गच्छामि।
ahaṃ tatra gacchāmi
Idę tam.
किं तत्र गच्छति ।
kiṃ tatra gacchati
Dlaczego tam idzie?
kutra कुत्र ‘gdzie?’
(gdzie?, dokąd?, w którym to przypadku?, kiedy?, po czym?)
- कुत्रा चिद्, कुत्र चिद् kutrā cid, kutra cid
‘gdziekolwiek, gdzieś, jakkolwiek’ - न कुत्र चिद् na kutra cid
‘nigdzie, do żadnego miejsca’ - कस्मिंश्-चिद् अरण्ये, कुत्र चिद् अरण्ये kasmiṃś-cid araṇye, kutra cid araṇye
‘w pewnym lesie’ - कुत्र चिद्-कुत्र चिद् kutra cid-kutra cid
‘w jednym przypadku - w drugim przypadku, czasami - czasami, czasem - czasem’ - यत्र कुत्र चिद् yatra kutra cid
‘gdziekolwiek to jest, tu czy tam’
त्वं कुत्र गच्छसि |
tvaṃ kutra gacchasi
Dokąd idziesz?
भवान् कुत्र आसीत् ।
bhavān kutra āsīt
Gdzie Pan był?
sarvatra सर्वत्र
‘wszędzie’
‘w każdym przypadku, zawsze (często wzmacniane przez api अपि, sarvadā सर्वदा itd.; z na न oznacza “w żadnym wypadku”)
त्वं सर्वत्र गच्छसि।
tvaṃ sarvatra gacchasi
Ty idziesz wszędzie.
anyatra अन्यत्र
‘gdzie indziej’
aparatra अपरत्र
‘w innym miejscu’
'w innym (anya) miejscu (tra) (z abl.) (przy innej okazji; w innym czasie niż; inaczej; w inny sposób; w inne miejsce)’
यथा तत्र तथान्यत्र |
yathā tatra tathānyatra
Jak tam, tak gdzie indziej.
itaratra इतरत्र
'na drugim miejscu'
ekatra एकत्र
'w jednym miejscu'
“Wyraz ‘itaratra’ इतरत्र znaczy dosłownie ‘w drugim miejscu [ale też: wypadku] z dwu [możliwych].’ Pochodzi od ‘itar’ इतर् -’drugi z dwóch’ i sufiksu -tra -त्र oznaczającego okoliczność miejsca [ale także lokatyw w jakimkolwiek innym znaczeniu].”
Leon Cyboran
