Ogień - Agni अग्नि razem z Sūryą सूर्य i Indrą इन्द्र zajmuje w Wedach zaszczytne miejsce. Wiele hymnów jest skierowanych do niego. To Bóg Ognia ceniony nie tylko ze względu na jego cechy, takie jak żar, ciepło, światło, moc, ale również za to, że
będąc pośrednikiem między ludźmi a bogami, zanosi do nich ofiarę. Jest kluczowym czynnikiem w wedyjskim rytuale ofiarnym (yajña यज्ञ), do niego wlewa się obiatę, płynną ofiarę (huta हुत) z topionego masła, on tę obiatę trawi (nazywa się wtedy hutabhuj (m.) हुतभुज् - zjadający /pożerający ofiarę) i zanosi ją bogom, zapraszając i sprowadzając bogów na ziemię, na ofiarną ucztę. Pełni niebagatelną role - to za jego pośrednictwem spełnić się mogą prośby ludzkie zanoszone do nieba.
Jest najdoskonalszym z kapłanów - hotṛ (m.) होतृ.
Urodziny Agniego
“Podkreśla się znaczenie rytmu dla rozmaitych czynności; przy tym i owe czynności utożsamia się ze sobą w myśl zasady trójporządkowości (jednostkowa- mikrokosmiczna, ogólna - makrokosmiczna oraz symboliczno-rytualna). Na przykład urodziny Agniego (Agni), czyli czynność rozpalania ognia za pomocą dwóch drewienek, które przedstawiają choćby Pururawasa (Purūravas) i Urwaśi (Urvaśī). Jadźurwedyjski kapłan rozpala ogień, mówiąc: ”W tobie, o Urwaśi, wiercę tobą, Pururawo, w rytmie gajatri (gāyatrī), w rytmie trisztubhu (triṣṭubh), w rytmie dźagati (jagatī), aż się pocznie Agni.”
Teoria literatury w dawnych Indiach” Sławomir Cieślikowski
Ze słowem agni (m.) अग्नि spokrewnione jest polskie słowo ‘ogień’, łacińskie ‘ignis’ i litewskie ‘ugnis’.
Agni अग्नि jest trojakiego rodzaju: gārhapatya, āhavanīya i dakṣiṇa.
Wieczny ogień, który pali się w bramińskim domu, podtrzymywany przez gospodarza, a otrzymany od ojca i przekazany później potomkom, nazywa się gārhapatya गार्हपत्य. Od niego to rozpala się konsekrowany ogień ofiarny (āhavanīya आहवनीय) przygotowany na przyjęcie ofiary, po czym ogień kieruje ofiarę ku bogom (dakṣiṇa दक्षिण).
- Inną nazwa ognia jest vahni (m.) वह्नि, czyli ten, który pośredniczy między ludźmi a bogami, który przenosi, transportuje ofiarę;
jest to również nazwa ognia trawiennego, dbającego o dobrostan ciała. - Pāvaka (mf(आ)n) पावक to określenie ognia lub boga ognia o cechach oczyszczających - jest nieskazitelny, jasny, płomienisty, świetlisty.
Pāvakī पावकी (f.) - żona Agniego. - Oprócz tego ogień możemy nazwać anala (m.) अनल (również oznacza ogień trawienny, a także wiatr).
न तद्भासयते सूर्यो न शशाङ्को न पावकः |
na tadbhāsayate sūryo na śaśāṅko na pāvakaḥ
'nie świeci nań słońce, ni księżyc, ni ogień'
(rzecz dotyczy świadomości, która nie może zostać dotknięta przez żaden materialny przejaw)
Link do 'Vedic selections Part I' Rgveda Agni
https://archive.org/details/dli.calcutta.10853/page/n7/mode/2up?view=theater