Menu Zamknij

Nazwy zwierząt w sanskrycie

Domowe, słoń i wielbłąd

KOŃ  KOT  KROWA  KOZIOŁ  BAWÓŁ  BYK  OSIOŁ  SŁOŃ  PIES  WIELBŁĄD  ŚWINIA  DZIK  WIEPRZ

  • | KOŃ |
    - aśva     अश्व (m.) 
    - haya हय (m.) 
    - turaṃgama तुरंगम (m.) 
    - vātāyana वातायन (m.) 
  • | KOT |
    - mārjāra     मार्जार (m.) 
    - biḍāla बिडाल / viḍāla विडाल (m.) 
    - otu ओतु (m.) 
  • | KROWA |
    - go     गो (f.) 
    - dhenu धेनु (f.) 
    kāma dhenu काम धेनु 
    niebiańska krowa spełniająca życzenia
  • | KOZIOŁ |
    - chaga     छग (m.) 
    - aja अज (m.) 
  • | BAWÓŁ |
    - mahiṣa     महिष (m.) 
  • | BYK |
    - ṛṣabha     ऋषभ (m.) 
    ogólnie to określenie odnosi się do każdego zwierzęcia rodzaju męskiego
    - vṛṣa वृष (m.) (także jako znak zodiaku)
  • | OSIOŁ |
    - gardabha      गर्दभ (m.) 
    - rāsabha  रासभ (m.) 
  • | SŁOŃ |
    - gaja     गज (m.) 
      śiśugaja शिशुगज (m.) (słoniątko)
    - ibha इभ (m.) 
    - hastin हस्तिन् (m.) 
    - karin करिन्  (m.) (dosł. mający trąbę)(m.) 
    - mahāmṛga महामृग (m.) 
    (dosł. wielkie zwierzę)
  • | PIES |
    - kukkura     कुक्कुर (m.) 
    - śunaka शुनक (m.) 
    - śvan श्वन् (m.) 
    - sārameya सारमेय (m.) 
    (konkretnie nazwa jednego z dwóch czterookich strażników Yamy)
  • | WIELBŁĄD |
    - uṣṭra     उष्ट्र (m.) 
  • | ŚWINIA, DZIK, WIEPRZ |
    -     sūkara सूकर (m.) 
  • | DZIK, ODYNIEC |
    - varāha     वराह (m.) 

Drobne

MYSZ  KRET  PSZCZOŁA  MRÓWKA  WESZ  ROBAK  KORNIK  MUCHA  KONIK POLNY ŚWIETLIK

 

 

  • | MYSZ |
    -     mūṣaka मूषक (m.) 
  • | KRET |
    - ākhu     आखु (m.) kret / mysz / szczur
  • | PSZCZOŁA |
    - bhramara भ्रमर (m.) pszczoła (czarna)
    - dvirepha द्विरेफ (m.) pszczoła (czarna);
    [nazwa dosł. oznacza "mająca dwa 'ra'" - 'repha' to techniczna nazwa litery 'ra' - jest to wyjątek. Wszystkie inne litery alfabetu nazywamy 'kāra', np. akāra, cakāra, kakāra itd.]
    - madhulih मधुलिह् (m.) pszczoła
      (dosł. liżąca miód)
    - bha भ (m.) onom. pszczoła
  • | MRÓWKA |
    -     pipīlikā पिपीलिका (f.) mała czerwona mrówka
    - pipīlaka पिपीलक (m.) duża czarna mrówka
  • | WESZ |
    - yūkā      यूका (f.) 
  • | ROBAK |
    - kiṭa किट (m.) robak, czerw
    - kṛmi कृमि (m.) robak, insekt, pająk, mrówka
    - matkuṇa मत्कुण (m.) pluskwa, pchła, robak
  • | ŚWIETLIK |
    - khadyota खद्योत (m.)  
  • | KORNIK |
    - ghuṇa     घुण (m.) 
  • | KONIK POLNY, ŚWIERSZCZ, SZARAŃCZA|
    - śalabha     शलभ (m.)  
  • | MUCHA |
    - makṣikā     मक्षिका (f.) mucha/komar

मक्षिका व्रणमिच्छन्ति 
धनमिच्छन्ति पार्थिवाः ।
नीचाः कलहमिच्छन्ति 
शन्तिमिच्छन्ति साधवः ॥

makṣikā vraṇamicchanti
dhanamicchanti pārthivāḥ |
nīcāḥ kalahamicchanti
śantimicchanti sādhavaḥ ||

muchy rany pragną 
pieniędzy pragną ludzie |
nikczemnicy kłótni pragną
spokoju pragną święci ||

Leśne

ZAJĄC  MAŁPA  WĄŻ  ANTYLOPA  WILK  NIEDŹWIEDŹ  JEŻ  JEŻOZWIERZ  LEW  TYGRYS  RYŚ

  • | ZAJĄC |
    - śaśa शश (m.) 
    - śaśaka शशक zajączek (m.) 
  • | MAŁPA |
    - vānara     वानर (m.) małpa dosł. leśne zwierzę
    - markaṭa  मर्कट (m.) małpa
    - Hanuman हनुमन् (m.) imię najsłynniejszego wodza małp
  • | WĄŻ |
    - nāga      नाग (m.) wąż (również 'słoń')
    - aga अग (m.) wąż, dosł. 'nie chodzący' (a -ga) (również 'góra', 'drzewo')
    - ahi अहि (m.) wąż
    - sarpa सर्प (m.) wąż/ żmija, dosł. pełzający
    - bhujaga/ bhujaṅga भुजग / भुजङ्ग (m.) wąż
    - vyāla व्याल (m.) zły, złośliwy, wąż
  • | LEW |
    - siṃha सिंह (m.)
  • | TYGRYS |
    - vyāghra      व्याघ्र (m.)
    - śārdūla शार्दूल (m.) (słowo nieznanego pochodzenia MW)
  • | WILK |
    - vṛka     वृक (m.)
  • | NIEDŹWIEDŹ |
    - ṛkṣa     ऋक्ष (m.) 
  • | JEŻ, JEŻOZWIERZ |
    - śalya शल्य (m.) 
    (również ‘igła, lanca, coś kłującego, strzałka, oszczep, włócznia, broń z żelaznym grotem’)
  • | ANTYLOPA |
    - mṛga     मृग (m.) zwierzę leśne, szczególnie jeleń, gazela, antylopa
    - kuraṅgī  कुरङ्गी (f.) antylopa
  • | RYŚ |
    - vanamārjāra वनमार्जार (m.) 
    - vanabiḍāla वनबिडाल (m.)  (obydwa słowa znaczą dosł. "leśny kot")
  • | LIS |
    - lomaśā लोमशा (f.) 

 

Wodne

RYBA  KROKODYL  DELFIN  SŁOŃ WODNY  STWORZENIE WODNE  ŻÓŁW  RAK  ŻABA

  • | RYBA |
    - matsya     मत्स्य (m.)
    - mīna मीन (m.)
  • | KROKODYL |
    - makara     मकर (m.) np. krokodyl/ delfin/ rekin, zwierzę wodne/ potwór morski/ rodzaj wielkiego zwierzęcia wodnego
    - nakra नक्र (m.) krokodyl, aligator
  • | DELFIN |
    - śiśumāra     शिशुमार (m.) delfin gangesowy (dosł. który uśmierca dzieci)
  • | SŁOŃ WODNY |
    - jalahastin     जलहस्तिन् (m.) 
  • | STWORZENIE WODNE |
    - jalacara     जलचर (m.) ryba, stworzenie wodne
  • | ŻÓŁW |
    - kacchapa     कच्छप (m.) 
    - kūrma कूर्म (m.) 
  • | RAK |
    - karkaṭaka     कर्कटक (m.) 
    - kulīraka कुलीरक (m.) 
  • | ŻABA |
    - maṇḍūka     मण्डूक (m.) 
    - bheka भेक (m.) 
    - ajambha अजम्भ (m.) 
          (dosł. 'bezzębny')

Nazwy
ptaków

zobacz
29 | 04 | 2023

Nazwy zwierząt w āsanach jogicznych

17 | 02 | 2023

Synonimy ‘światła’ lub ‘blasku’.
Jeden z króciutkich rozdziałów słownika “Sanskrit -Tibetan – English Vocabulary” (Mahāvyutpatti), którego autorem jest nietuzinkowy Węgier Alexander Csoma De Kőrös.
czytaj
05 | 02 | 2023

Co oznacza słowo संस्कृत saṃskṛta i dlaczego używane jest w stosunku do języka? Tekst o pochodzeniu nazwy 'sanskryt’ z “The Sanskrit Language: An Overview” autorstwa Pierre-Sylvaina Filliozata.
czytaj