Słownik Sanskrycko-Angielski autorstwa Moniera-Williamsa to pozycja, z którą chyba najprędzej zetkniemy się szukając dostępnego słownika.
Nie mamy w języku polskim takiej publikacji. Trochę słownictwa dołączonego jest do "Podręcznika sanskrytu" Andrzeja Gawrońskiego i do "Podręcznika sanskrytu" Georga Bühlera (na początek zresztą zasób ten jest wystarczający), ale jeśli chcemy mieć dostęp do szerszego zakresu słów musimy sięgać do publikacji zagranicznych. I tutaj z pomocą przychodzi Sir Monier-Williams. Papierowa wersja jego słownika została zdigitalizowana i jest dostępna na stronie:
„Słownik ten, któremu mój ojciec poświęcił tyle lat pracy, został przez niego ukończony na kilka dni przed jego śmiercią, która miała miejsce w Cannes, na południu Francji, 11 kwietnia 1899 roku. Miał nadzieję zobaczyć tę pracę opublikowaną wkrótce po powrocie do Anglii. I chociaż to pragnienie nie zostało spełnione, odchodził usatysfakcjonowany, że ostatnia korekta otrzymała ostateczne poprawki i że książka zostanie wydana w University Press w ciągu kilku tygodni od jego śmierci”.
4 maja 1899 M.F. Monier-Williams ze wstępu do "A Sanskrit-English Dictionary Monier-Williams"
Jak z niego korzystać?
Po wejściu na stronę, z lewej zobaczymy okienko 'citation'. Tutaj wpisujemy słowo, którego znaczenie chcemy sprawdzić. Po prawej znajdują się dwa okna 'input' (czyli jak zapisujemy cytowane słowo) i 'output' (czyli w jakiej formie zostanie przedstawiony wynik).
Na przykładzie widzimy słowo 'kavi' zapisane w kodzie 'Kyoto-Harvard', którego wynik otrzymujemy w 'Devanagari Unicode'.
Słowo 'kavi' nie zawiera żadnych znaków specjalnych ani długich samogłosek, więc jego zapis jest prosty. Ale jeśli poszukiwane przez nas słowo zawiera takie znaki musimy je zapisać zgodnie z zasadami HK (lub innych dostępnych na stronie kodów SLP1, ITRANS itd.). Subiektywnie najwygodniejszy jest Kyoto-Harvard (HK) i na nim się tutaj skupimy.
Pod przyciskiem 'help' znajdziemy schemat kodów używanych na stronie słownika.
W HK długie samogłoski zapisujemy jako dużą literę, inne litery jak: ṛ, ṅ, ṇ, ñ, ṃ, ḥ, ṣ, ṭ, ṭha ... według schematu, np.:
- māyā - mAyA;
- sūkara - sUkara,
- pipīlikā - pipIlikA;
- mahāmṛga - mahAmRga;
- saṃsāra - saMsAra;
- agniḥ - agniH;
- aṅga - aGga
- añjana - aJjana
- guṇa- guNa
- kiṭa - kiTa
- śaśa - zaza
- mahiṣa -mahiSa