Menu Zamknij

Kolory | वर्णाः | varṇāḥ

‘Varṇa’ वर्ण (m.) to 'barwa' i tak jak w języku polskim słowo to może odnosić się zarówno do koloru, jak i do dźwięku (barwa dźwięku). Początkowo oznaczało ‘kolor’, dopiero później zaczęło oznaczać ‘dźwięk, głoskę lub literę alfabetu' [prawdopodobnie dlatego, że litery w manuskryptach pierwotnie pokrywane były kolorem (!) (tak jak w starożytnym Egipcie)].

Innymi znaczeniami słowa varṇa’ वर्ण oprócz tych związanych z kolorem jak ‘odcień, barwnik, pigment’ są: ‘rasa, gatunek, rodzaj, pochodzenie' (jak przy podziale indyjskiego społeczeństwa na cztery warny właśnie); oraz 'charakter, natura, jakość, cecha, własność (dotyczy osób i rzeczy)’.

भवतः नेत्रयोः वर्णः कः

bhavataḥ netrayoḥ varṇaḥ kaḥ

Jakiego koloru są Twoje oczy?

पीत
pīta (m.)
żółty

नारङ्ग
nāraṅga (m.)
pomarańczowy

रक्त
rakta (m.)
czerwony

również लोहित lohita/ रोहित rohita (wymiana 'l' na 'r' jest częsta ze względu na podobieństwo fonetyczne, podobnie jak w przypadku 'v' i 'b')

नीललोहित
nīlalohita (m.)
fioletowy

dosłownie niebiesko- czerwony
(नील nīla + लोहित lohita)

नील
nīla (m.)
niebieski

नील nīla to niebieski, ale ciemny, czasem określa kolor prawie czarny, granatowy, indygo, błękit pruski, ‘kolor pawiej szyi’ (नीलकण्ठ  nīlakaṇṭha ‘szyja o ciemnoniebieskim kolorze’)

पाटल
pāṭala (m.)
różowy

również jasnoczerwony

हरित
harita (m.)
zielony

zielonkawy, zielony również żółtawy, bladożółty, bladoczerwony, blady (też „blady ze strachu”)

धूसर
dhūsara (m.)
szary

(dosł. ‘popielaty, kolor popiołu’)

हिरण्य
hiraṇya (n.)
złoty

Innym określeniem koloru złotego jest सुवर्ण suvarṇa (n.) dosł. 'dobry (su) kolor'. Złoto ma bardzo wiele nazw, słownik Monier-Williamsa podaje, że około 57.

कपिश
kapiśa (m.)
brązowy

dosłownie kolor "małpi";
brązowy, brunatny, czerwonawy

 श्वेत
śveta (m.)
biały

श्विति śviti (f.) biel, biały kolor; श्वित śvita (n.) biel; 
Słowo 'śviti/ śvita' przywodzi na myśl nasz 'świt' słowo o niemal identycznym brzmieniu fonetycznym i znaczeniu.

कृष्ण 
kṛṣṇa (m.)
czarny

również ciemny, ciemnoniebieski/ granatowy, przeciwieństwo श्वेत śveta (biały), शुक्ल śukla (jasny), रोहित rohita (czerwony) i अरुण aruṇa (czerwonawo-brązowy, płowy, czerwony, rumiany (kolor poranka w przeciwieństwie do ciemności nocy)

Przymiotnik शुचि śuci ‘czysty, lśniący, świecący, promienny, jasny’ w stosunku do kolorów oznacza kolor o jasnym odcieniu, jaskrawy.

अनन्त वर्णा
ananta varṇā
‘o nieskończonych kolorach’