Menu Zamknij

Woda

Woda w sanskrycie niejedno ma imię.
Jednym ze zdań, jakie można poznać na pierwszych lekcjach jest:

gajaḥ jalam gacchati
गजः जलम् गच्छति |
Słoń idzie do wody.

  • jala  जल (n.) to woda, płyn.
    jalaja जलज zrodzony w wodzie/ z wody
    jalaruh जलरुह् rosnący w wodzie

    तव किं चिज्जलं भवति ।
    tava kiṃ cijjalaṃ bhavati
    Masz trochę wody?

  • udaka  उदक (n.) woda - często występuje w złożeniu piṇḍodaka  पिण्डोदक  (piṇḍa + udaka = piṇḍodaka, (a + u = o)) znaczącym 'placek i woda', które to podarunki są ofiarą dla zmarłych przodków.
    'udaउद (n.) w znaczeniu wody dodajemy na początku lub końcu wyrazu np. udadhi उदधि (mfn.) oznacza dosł. trzymające (zawierające) wodę, czyli - pojemnik, zbiornik, chmurę, rzekę, morze, ocean; w klasycznym sanskrycie udadhi oznacza tylko i wyłącznie ocean.
    udakaharṣaṇaṃ  उदकहर्षणं  ‘zabawa w wodzie’
    udaka candraḥ उदक चन्द्रः ‘odbicie księżyca widziane w wodzie’
  • toya तोय (n.) woda i nazwa rzeki w Śālmala-dvīpa
    °यं -√कृ (z gen.), to ofiarowanie wody zmarłym
  • pānīya पानीय (n.) woda pitna, zdatna do picia - pāna  पान (n.) to picie.
  • vārī  वारी (f.) woda, strumienie, rzeki,
    varā वरा - nazwa rzeki,
    vār वार्  (n.) (prawdopodobnie od √वृ) oznacza wodę, deszcz, płyn, płynność, stojącą wodę, staw, sadzawkę. Nazwa ta znana jest już od czasów Rygwedy. (W jęz. polskim przychodzi na myśl słowo 'wartka')
  • ap अप् (f.) woda;
    āp आप् - żywioł wody,
    apas अपस्  (mfn.) wodny, wody płynące, woda w ruchu, ( w st.prusk. ape “rzeka”, w litew. upe ”woda”).
  • ambu अम्बु  (n.) woda,
    ambhas अम्भस्  (n.) woda, niebiańskie wody,
    ambuja अम्बुज (n.) lotos dzienny (अभ्र, अम्बु)
  • salila  सलिल (n.) woda
  • kam कम् (n.) woda
  • ha ह  (m.) woda

jalamiva sukham
जलमिव सुखम्
dobry jak woda

Udaka, daka, ka - te wszystkie formy oznaczają wodę.

“(...) wodę piją krowy i przynosi się ją w dzbanie , a zwie się ona wówczas udaka (pień tu ten sam, co w wyrazach woda, water itd, a także łac. unda, tj. “fala”), ale cztery osobne hymny i kilka zwrotek w różnych innych opiewają Apas, tj.”Wody” jako matki albo młódki, dobroczynne, oczyszczające, ratujące i zapewniające długie życie, dlatego się też je błaga często o pomoc i błogosławieństwo (nawiasem: pień tu ten sam co w greckiej nazwie Peloponezu: Apia i łac. Messapia, tj. Kalabria, nadto w bałtyckim, mianowicie w st.prusk. ape, tj. “rzeka”, i litew. upe, tj.”woda”). 

(Eugeniusz Słuszkiewicz "Pradzieje i legendy Indii")

Nazwy chmur

Sprawdź różnorodność nazw chmur w sanskrycie klikając w chmurę.
Żeby nie zmoknąć
kiedy pada deszcz
- vṛṣṭi (f.) वृष्टि -
weź ze sobą parasol
- chattra (n.) छत्त्र 

Słowa powiązane z wodą :

  • nadī नदी (f.) płynąca woda, rzeka -
    nada नद (m.) dosł. szumiący, ryczący, głośny, dźwięczny; rzeka rodzaju męskiego, nazwa ta znana jest już od czasów Rygwedy.
  • jharī  झरी (f.) strumyczek, źródełko
  • sarit सरित्  (f.) rzeka
    saritāṃ varā सरितां वरा, najlepsza z rzek, czyli Ganges,
    saritāṃ nātha सरितां नाथ  Pan Rzek, ocean.
    Poza Gangesem ziemskim jest też Ganges niebiański - vyomagaṅga व्योमगङग 
  • saras  सरस् (n.) płynący, płynny, fluid, jezioro, staw, basen, zbiornik wodny
    Sarasvatī सरस्वती - obfitująca w wody. (O Sarasvatī czytaj tutaj)
  • samudra  समुद्र (m.) ocean, morze
    samudratīra  समुद्रतीर (n.) brzeg morza
  • sāgara सागर (m.) ocean
    sāgaravadgambhīracitta सागरवद्गम्भीरचित्त
    ‘o umyśle głębokim jak ocean (lub morze)’

  • udadhi  उदधि (m.) ocean, morze
  • hrada  ह्रद (m.) duże, głębokie jezioro, akwen, basen

  • taḍāga  तडाग (m.) staw, sadzawka
  • vāpī  वापी (f.) sadzawka, cysterna, zbiornik
  • pūra  पूर  (m.) przypływ, przybór (wód), powódź, wylew
  • kallola  कल्लोल (m.) kam (woda) + lola (chwiejny) = kallola - fala
  • nīhāra नीहार  (m.) mgła, szron, gęsta rosa
  • vāṣpa  वाष्प/ bāṣpa बाष्प  (m.) łza, para wodna
  • vāhin वाहिन् płynący

जलेनाग्निः शाम्यति
jalenāgniḥ śāmyati
'wodą gasi (ucisza) ogień'

ogień