Woda w sanskrycie niejedno ma imię.
Jednym ze zdań, jakie można poznać na pierwszych lekcjach jest:
gaja jalam gacchati
गज जलम् गच्छति |
Słoń idzie do wody.
- jala (n.) जल to woda, płyn.
- udaka (n.) उदक woda - często występuje w złożeniu piṇḍodaka पिण्डोदक (piṇḍa + udaka = piṇḍodaka, (a + u = o)) znaczącym 'placek i woda', które to podarunki są ofiarą dla zmarłych przodków.
'uda' (n.) उद w znaczeniu wody dodajemy na początku lub końcu wyrazu np. udadhi उदधि (mfn.) oznacza dosł. trzymające (zawierające) wodę, czyli - pojemnik, zbiornik, chmurę, rzekę, morze, ocean; w klasycznym sanskrycie udadhi oznacza tylko i wyłącznie ocean. - toya (n.) तोय woda i nazwa rzeki w Śālmala-dvīpa
°यं -√कृ (z gen.), to ofiarowanie wody zmarłym - pānīya (n.) पानीय woda pitna, zdatna do picia - pāna (n.) पान to picie.
- vārī (f.) वारी woda, strumienie, rzeki,
varā वरा - nazwa rzeki,
vār (n.) वार् (prawdopodobnie od √वृ) oznacza wodę, deszcz, płyn, płynność, stojącą wodę, staw, sadzawkę. Nazwa ta znana jest już od czasów Rygwedy. - ap (f.) अप् woda;
āp आप् - żywioł wody,
apas (mfn) अपस् wodny, wody płynące, woda w ruchu, ( w st.prusk. ape, tj. “rzeka”, w litew. upe, tj.”woda”). - ambu (n.) अम्बु woda,
ambhas (n.) अम्भस् woda, niebiańskie wody,
ambuja (n.) अम्बुज lotos dzienny (अभ्र, अम्बु) - salila (n.) सलिल woda
- kam कम् woda
- ha (m.) ह woda
“(...) wodę piją krowy i przynosi się ją w dzbanie , a zwie się ona wówczas udaka (pień tu ten sam, co w wyrazach woda, water itd, a także łac. unda, tj. “fala”), ale cztery osobne hymny i kilka zwrotek w różnych innych opiewają Apas, tj.”Wody” jako matki albo młódki, dobroczynne, oczyszczające, ratujące i zapewniające długie życie, dlatego się też je błaga często o pomoc i błogosławieństwo (nawiasem: pień tu ten sam co w greckiej nazwie Peloponezu: Apia i łac. Messapia, tj. Kalabria, nadto w bałtyckim, mianowicie w st.prusk. ape, tj. “rzeka”, i litew. upe, tj.”woda”).
(Eugeniusz Słuszkiewicz "Pradzieje i legendy Indii")
Skoro jesteśmy przy wodzie przyjrzyjmy się nazwom oznaczającym chmury:
- vārida (m.) वारिद chmura deszczowa (dosł. wododajna)
- megha (m.) मेघ masywna chmura deszczowa, monsunowa, bohaterka utworu 'Meghadūta' Kālidāsy
- udadhi उदधि chmura, dosł. "zawierająca wodę"
- kaṃdhara कंधर chmura, dosł. "dzierżąca, niosąca wodę" : kam कम् (woda) + dhara धर (niosący, dzierżący). Innym znaczeniem tego słowa jest "szyja", ponieważ kam कम् oznacza również głowę, a głowę dzierży szyja.
- abhra (n.) अभ्र (czasami abbhra अब्भ्र) "niosąca wodę" - chmura, chmura burzowa, deszczowa, deszczowa pogoda, niebo atmosfera.
- jīmūta (m.) जीमूत chmura
- nabhas (n.) नभस् - mgła, chmura monsunowa, para, pochmurne niebo, atmosfera; eter (jako żywioł); miesiąc w porze deszczowej.
- jalamuc (m.) जलमुच् chmura dżdżysta
- ghana (m.) घन gęsta chmura, ciężki obłok
धूमज्योतिःसलिलमरुतां संनिपातः क्व मेघः |
dhūmajyotiḥsalilamarutāṃ saṃnipātaḥ kva meghaḥ
Czymże chmura? Mgły, światła, wody i wiatru mieszanką.
'Meghadūta' Kālidāsa
Żeby nie zmoknąć
kiedy pada deszcz
- vṛṣṭi (f.) वृष्टि -
weź ze sobą parasol
- chattra (n.) छत्त्र
Słowa związane z wodą :
- nadī (f.) नदी płynąca woda, rzeka -
nada (m.) नद dosł. szumiący, ryczący, głośny, dźwięczny; rzeka rodzaju męskiego, nazwa ta znana jest już od czasów Rygwedy. - jharī (f.) झरी strumyczek, źródełko
- sarit (f.) सरित् rzeka
saritāṃ varā सरितां वरा, najlepsza z rzek, czyli Ganges,
saritāṃ nātha सरितां नाथ Pan Rzek, ocean.
Poza Gangesem ziemskim jest też Ganges niebiański. - saras (n.) सरस् płynący, płynny, fluid, jezioro, staw, basen, zbiornik wodny Sarasvatī सरस्वती - obfitująca w wody. (O Sarasvatī czytaj tutaj)
- samudra (m.) समुद्र ocean, morze
- udadhi (m.) उदधि ocean, morze
- hrada (m.) ह्रद duże, głębokie jezioro, akwen, basen
- taḍāga (m.) तडाग staw, sadzawka
- vāpī (f.) वापी sadzawka, cysterna, zbiornik
- vāhin वाहिन् płynący
- pūra (m.) पूर przypływ, przybór (wód), powódź, wylew
